نگاهی به شاهکار «ارباب حلقه‌ها: یاران حلقه»؛ سفری به تاریخچه‌ی تولید این حماسه‌ی سینمایی

به بهانه گذشت ۲۴ سال از اکران فیلم «ارباب حلقه‌ها: یاران حلقه» (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring)؛ فیلمی که در سال ۲۰۰۱ به کارگردانی پیتر جکسون اکران شد و نه‌تنها به‌عنوان یک اثر سینمایی، بلکه به‌عنوان یک پدیده‌ی فرهنگی، تاریخ سینما را برای همیشه تغییر داد. در ادامه به بررسی این شاهکار سینما خواهیم پرداخت.

این فیلم، اولین بخش از سه‌گانه‌ی حماسی جکسون، بر اساس رمان‌های فانتزی جی.آر.آر. تالکین ساخته شد و با جلوه‌های بصری خیره‌کننده، طراحی‌های بی‌نظیر و داستانی عمیق، استاندارد جدیدی برای ژانر فانتزی در سینما تعریف کرد.

پوستر این فیلم، که شخصیت‌های کلیدی مانند گندالف، فرودو و آراگورن را در پس‌زمینه‌ای از آتش و نقشه‌ی سرزمین میانه به تصویر می‌کشد، نمادی از ماجراجویی خطرناک یاران حلقه به سوی موردور برای نابودی حلقه‌ی یگانه است. اما پشت این شاهکار، داستانی طولانی از تلاش‌ها، خلاقیت‌ها و نوآوری‌های بی‌وقفه در فرآیند تولید نهفته است. در این مقاله، علاوه بر مرور تاریخچه‌ی ساخت، به‌طور ویژه به فرآیند تولید، طراحی‌ها و جلوه‌های ویژه‌ی این فیلم می‌پردازیم.

سرآغاز ماجرا: تالکین و خلق سرزمین میانه

جی. آر. آر. تالکین

داستان «ارباب حلقه‌ها» ریشه در ذهن خلاق جی.آر.آر. تالکین، نویسنده و زبان‌شناس برجسته‌ی بریتانیایی دارد. تالکین در سال ۱۹۳۷ اولین رمان فانتزی خود با نام «هابیت» (The Hobbit) را منتشر کرد که در سرزمین خیالی میانه (Middle-earth) رخ می‌داد. این کتاب، که ماجراهای بیلبو بگینز و سفر او با گندالف و گروهی از دورف‌ها را روایت می‌کرد، به سرعت به اثری کلاسیک تبدیل شد. جلد نسخه‌ی اولیه‌ی «هابیت» با طراحی خود تالکین، جهانی پر از کوه‌های مرتفع، اژدهایان و طبیعت بکر را به تصویر می‌کشید که تخیل خوانندگان را به پرواز درمی‌آورد. موفقیت «هابیت» تالکین را به ادامه‌ی این جهان فانتزی ترغیب کرد و او در سال‌های ۱۹۵۴ و ۱۹۵۵ سه‌گانه‌ی «ارباب حلقه‌ها» را منتشر کرد. این رمان‌ها، که داستان مبارزه‌ی خیر و شر بر سر حلقه‌ی یگانه‌ی سائورون را روایت می‌کردند، به یکی از تأثیرگذارترین آثار ادبی قرن بیستم تبدیل شدند.

تلاش‌های اولیه برای اقتباس سینمایی

ایده‌ی اقتباس از آثار تالکین مدت‌ها پیش از پیتر جکسون در هالیوود مطرح شده بود. در دهه‌ی ۱۹۳۰، کمپانی دیزنی به ساخت انیمیشنی از «هابیت» علاقه‌مند شد و در دهه‌ی ۱۹۵۰ نیز ایده‌ی انیمیشنی از «ارباب حلقه‌ها» را بررسی کرد. اما این پروژه‌ها به نتیجه نرسیدند. دیزنی معتقد بود که داستان‌های تالکین بیش از حد جدی و خشن هستند و با سبک شاد و خانوادگی آثارشان هم‌خوانی ندارند. از سوی دیگر، تالکین نیز از آثار دیزنی «نفرت قلبی» داشت و معتقد بود که این کمپانی نمی‌تواند روح عمیق داستان‌هایش را منتقل کند.

در دهه‌ی ۱۹۵۰، تهیه‌کننده‌ای به نام ال بروداکس تلاش کرد حقوق ساخت «ارباب حلقه‌ها» را به دست آورد. فارست جی. آکرمن، نویسنده و تهیه‌کننده، طرحی برای این اقتباس تهیه کرد، اما تالکین از این طرح متنفر بود و آن را رد کرد. در دهه‌ی ۱۹۶۰، استودیوی رامبراند یک انیمیشن کوتاه ۱۲ دقیقه‌ای از «هابیت» تولید کرد، اما این اثر نیز چندان مورد توجه قرار نگرفت و نتوانست حق مطلب را ادا کند.

ایده‌های عجیب و غریب: بیتلز، کوبریک و توییگی

در سال ۱۹۶۹، یونایتد آرتیستس حقوق ساخت «ارباب حلقه‌ها» را خرید و ایده‌ای عجیب و غریب مطرح شد: فیلمی که در آن گروه موسیقی بیتلز (The Beatles) نقش چهار هابیت اصلی (فرودو، سم، مری و پی‌پین) را بازی کنند، توییگی (مدل معروف دهه‌ی ۱۹۶۰) در نقش گالادریل، بانوی الفی، ظاهر شود و استنلی کوبریک، کارگردان برجسته‌ی آثاری چون «۲۰۰۱: ادیسه‌ی فضایی»، آن را کارگردانی کند. تصویر بیتلز با استایل خاص دهه‌ی ۱۹۶۰ و توییگی با آرایش و جواهرات مد روز، تضاد عجیبی با دنیای فانتزی تالکین ایجاد می‌کرد. اما کوبریک این پروژه را «فیلم‌ناشدنی» دانست و معتقد بود که داستان تالکین بیش از حد پیچیده است تا بتوان آن را به‌درستی روی پرده‌ی سینما آورد. تالکین نیز با این ایده موافقت نکرد و پروژه متوقف شد.

اقتباس‌های انیمیشنی و تلاش‌های ناکام دیگر

در ادامه، کارگردان‌هایی مانند جان بورمن (کارگردان فیلم «نقطه‌ی صفر») برای کارگردانی این پروژه انتخاب شدند. بورمن ایده‌های عجیبی برای اقتباس داشت؛ در فیلمنامه‌ی او، سائورون به شکلی توصیف شده بود که شبیه میک جگر، خواننده‌ی گروه رولینگ استونز، به نظر می‌رسید و حتی صحنه‌ای از رابطه‌ی جنسی بین فرودو و گالادریل وجود داشت که با روح داستان تالکین کاملاً در تضاد بود. این پروژه نیز به سرانجام نرسید.

در دهه‌ی ۱۹۷۰، آرتور رنکین یک نسخه‌ی انیمیشنی از «هابیت» ساخت که با استقبال نسبی مواجه شد. اما شاید مشهورترین اقتباس پیش از جکسون، انیمیشن «ارباب حلقه‌ها» به کارگردانی رالف بکشی در سال ۱۹۷۸ باشد. این انیمیشن، که از تکنیک روتوسکوپی (ترسیم روی تصاویر واقعی) استفاده می‌کرد، بخش‌هایی از داستان را به تصویر کشید، اما به دلیل محدودیت‌های بودجه و زمان، تنها تا نیمه‌ی داستان پیش رفت و ناتمام ماند. پیتر جکسون، که در آن زمان نوجوانی بود، این انیمیشن را تماشا کرد و بعدها گفت: «بخش‌های ابتدایی فیلم، مانند صحنه‌های هابیتون و برخورد با سوار سیاه، را دوست داشتم، اما در نیمه‌ی دوم، داستان بسیار گسسته و گیج‌کننده شد و من واقعاً نفهمیدم چه اتفاقی در حال رخ دادن است.»

در دهه‌ی ۱۹۸۰، جورج لوکاس، خالق «جنگ ستارگان»، تلاش کرد حقوق ساخت «هابیت» را به دست آورد تا استیون اسپیلبرگ آن را کارگردانی کند. اما این تلاش نیز بی‌نتیجه ماند و در نهایت، لوکاس و اسپیلبرگ به سراغ ساخت فیلم «ویلو» (Willow) رفتند که شباهت‌هایی به دنیای تالکین داشت، اما داستان مستقلی بود.

ورود پیتر جکسون: آغاز یک انقلاب سینمایی

اوضاع تا دهه‌ی ۱۹۹۰ آرام بود تا اینکه پیتر جکسون، کارگردان نیوزیلندی که در آن زمان با فیلم‌های کم‌هزینه‌ای مانند «موجودات آسمانی» شناخته می‌شد، وارد میدان شد. جکسون ابتدا با شرکت میرامکس و هاروی واینستین همکاری کرد. واینستین قصد داشت سه‌گانه‌ی تالکین را در قالب دو فیلم خلاصه کند، اما جکسون معتقد بود که این کار به داستان آسیب می‌زند. اختلافات بالا گرفت و حتی شایعه شد که واینستین تهدید کرده جکسون را برکنار و کوئنتین تارانتینو را جایگزین او خواهد کرد. میرامکس ۱۴ میلیون دلار برای توسعه‌ی پروژه هزینه کرد، اما با افزایش هزینه‌ها، به جکسون اجازه داد ایده را به استودیوهای دیگر ارائه دهد.

جکسون در نهایت با نیو لاین سینما به توافق رسید. در ملاقات با مدیرعامل نیو لاین، او با پیشنهادی شگفت‌انگیز مواجه شد: ساخت سه فیلم به جای دو فیلم، با بودجه‌ی ۳۰۰ میلیون دلاری. این تصمیم، که در آن زمان ریسک بزرگی محسوب می‌شد، به جکسون اجازه داد تا داستان تالکین را با جزئیات کامل به تصویر بکشد. جکسون بعدها گفت: «نیو لاین به من اعتماد کرد و این اعتماد، کلید موفقیت پروژه بود.»

فرآیند تولید: چالش‌های فیلمبرداری در نیوزیلند

فیلمبرداری «ارباب حلقه‌ها» به‌طور کامل در نیوزیلند انجام شد، کشوری که مناظر طبیعی خیره‌کننده‌اش به‌عنوان پس‌زمینه‌ی سرزمین میانه انتخاب شد. این پروژه عظیم شامل ۲۷۴ روز فیلمبرداری اصلی، ۶۰۰ صحنه، ۳۵۰ لوکیشن و بیش از ۴ میلیون فوت فیلم خام بود. جکسون تصمیم گرفت هر سه فیلم را به‌صورت همزمان فیلمبرداری کند، تصمیمی که در آن زمان بی‌سابقه بود و چالش‌های لجستیکی فراوانی به همراه داشت.

نیوزیلند با تنوع طبیعی خود، از دشت‌های سرسبز گرفته تا کوه‌های ناهموار و آتشفشانی، بستر ایده‌آلی برای بازسازی سرزمین میانه فراهم کرد. اما این انتخاب مشکلات خاص خود را داشت. بسیاری از لوکیشن‌ها، مانند کوه‌های مورد استفاده برای صحنه‌های هابیتون و موردور، بسیار دورافتاده بودند. جکسون مجبور شد انبارهایی از تجهیزات فیلمبرداری در این مناطق ایجاد کند و بازیگران و عوامل اغلب با هلیکوپتر به این لوکیشن‌ها منتقل می‌شدند. با این حال، بازیگرانی مانند شان بین (بازیگر نقش بورومیر) که از پرواز می‌ترسیدند، ترجیح می‌دادند مسیرهای دشوار را پیاده طی کنند. بین گاهی دو ساعت پیاده‌روی می‌کرد تا به محل فیلمبرداری یاران حلقه برسد، در حالی که لباس سنگین شخصیتش را به تن داشت.

طراحی صحنه‌ها: بازسازی سرزمین میانه

یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای «ارباب حلقه‌ها» طراحی صحنه‌های آن بود که حس واقعی بودن را به دنیای فانتزی تالکین بخشید. جکسون با تیم طراحی خود، از جمله آلن لی و جان هاو (که هر دو از تصویرگران معروف آثار تالکین بودند)، همکاری کرد تا هر لوکیشن با دقت بازسازی شود. هابیتون، روستای هابیت‌ها، در مزرعه‌ای در نزدیکی ماتاماتا در نیوزیلند ساخته شد. تیم طراحی ماه‌ها پیش از فیلمبرداری کار خود را آغاز کرد و باغ‌ها و گیاهان را کاشت تا هابیتون ظاهری طبیعی و زنده داشته باشد. خانه‌های هابیتی با درهای دایره‌ای و پنجره‌های کوچک، به‌گونه‌ای طراحی شدند که انگار سال‌ها در آنجا وجود داشته‌اند.

برای لوکیشن‌های بزرگ‌تر مانند میناس تیریث (پایتخت گوندور) و هلمز دیپ (دژ روهان)، جکسون از مدل‌های مینیاتوری استفاده کرد که به «بیگ‌چر» (Big-ature) معروف شدند. این مدل‌ها، که گاهی تا چند متر طول داشتند، با جزئیات خیره‌کننده‌ای ساخته شدند. برای مثال، مدل میناس تیریث شامل صدها پنجره‌ی کوچک و برج‌های سفید بود که با دست رنگ‌آمیزی شده بودند. این مدل‌ها با تکنیک‌های فیلمبرداری خاص، مانند استفاده از زوایای دوربین و نورپردازی، به‌گونه‌ای فیلمبرداری شدند که کاملاً واقعی به نظر برسند.

طراحی موجودات و گریم: خلق موجودات فانتزی

پیترجکسن در ارباب حلقه ها برای خلق موجودات فانتزی مانند اورک‌ها، ترول‌ها و بالروگ، جکسون با وتا ورکشاپ (Weta Workshop) همکاری کرد. وتا ورکشاپ، که توسط ریچارد تیلور و تانیا راجرز رهبری می‌شد، مسئول طراحی و ساخت زره‌ها، سلاح‌ها، پروتزها و موجودات فیلم بود. برای مثال، اورک‌ها با استفاده از پروتزهای سیلیکونی و گریم سنگین خلق شدند. بازیگرانی که نقش اورک‌ها را بازی می‌کردند، هر روز ساعت‌ها در اتاق گریم می‌گذراندند تا چهره‌هایشان با لایه‌های پروتز و رنگ‌های تیره پوشانده شود. تصویر پشت‌صحنه‌ای از کریستوفر لی (بازیگر نقش سارومان) در حال گریم، نشان‌دهنده‌ی دقت و زمان‌بر بودن این فرآیند است.

موجوداتی مانند بالروگ، که یک هیولای عظیم آتشین است، ترکیبی از جلوه‌های عملی و دیجیتالی بودند. تیم وتا ابتدا یک مدل فیزیکی از بالروگ ساخت تا حس واقعی بودن به آن ببخشد، سپس با استفاده از جلوه‌های دیجیتالی، شعله‌های آتش و دود به آن اضافه شد. این ترکیب باعث شد که بالروگ در صحنه‌ی نبرد با گندالف در معادن موریا، هم ترسناک و هم باشکوه به نظر برسد.

جلوه‌های ویژه: نوآوری در سینمای فانتزی

جلوه‌های ویژه‌ی «ارباب حلقه‌ها» یکی از دلایل اصلی موفقیت آن بود و استاندارد جدیدی برای سینمای فانتزی ایجاد کرد. جکسون و تیمش در وتا دیجیتال (Weta Digital) از تکنیک‌های نوآورانه‌ای استفاده کردند که در آن زمان پیشگامانه بودند. یکی از این تکنیک‌ها، استفاده از نرم‌افزار Massive برای خلق صحنه‌های نبرد عظیم بود. این نرم‌افزار، که توسط استفان رگلبوم توسعه داده شد، به تیم اجازه داد تا هزاران شخصیت دیجیتالی (مانند اورک‌ها و انسان‌ها) را در صحنه‌های نبرد شبیه‌سازی کند. هر شخصیت دیجیتالی با هوش مصنوعی برنامه‌ریزی شده بود تا به‌صورت مستقل حرکت کند، بجنگد و حتی تصمیم بگیرد، که این امر به صحنه‌های نبرد حس واقعی بودن و هرج‌ومرج بخشید.

برای خلق موجوداتی مانند گالوم (که در فیلم دوم بیشتر دیده می‌شود، اما در «یاران حلقه» نیز حضور کوتاهی دارد)، جکسون از تکنیک موشن کپچر (Motion Capture) استفاده کرد. اندی سرکیس، بازیگر نقش گالوم، حرکات و صدایش را در استودیو ضبط کرد و سپس تیم وتا دیجیتال این حرکات را به یک مدل سه‌بعدی منتقل کرد. این تکنیک، که در آن زمان هنوز در مراحل اولیه‌ی توسعه بود، به گالوم حس زنده بودن و شخصیت‌پردازی عمیقی بخشید.

نورپردازی و فیلمبرداری: خلق حس و حال فانتزی

اندرو لسنی، فیلم‌بردار «ارباب حلقه‌ ها»، نقش مهمی در خلق حس و حال بصری فیلم داشت. لسنی در مصاحبه‌ای گفت: «این پروژه مانند یک دیگ بزرگ بود که همه‌چیز را در آن ریختیم و گذاشتیم تا بجوشد.» او برای هر لوکیشن، نورپردازی خاصی طراحی کرد تا حس و حال داستان را منتقل کند. برای مثال، در صحنه‌ی شورای الروند در ریوندل، که در آن یاران حلقه تشکیل می‌شود، لسنی از نورهای نرم و پراکنده استفاده کرد تا حس آرامش و معنویت را منتقل کند. او مجموعه‌ای از لامپ‌های بزرگ مانند Space Lights، Dinos و Xenons را از سقف آویزان کرد و اطراف صحنه را با لامپ‌های ۲۰K احاطه کرد تا نوری ملایم و در عین حال دراماتیک ایجاد شود.

در معادن موریا، جایی که یاران حلقه با بالروگ مواجه می‌شوند، لسنی از نورپردازی متفاوتی استفاده کرد. او توضیح داد: «دیوارهای موریا از سنگ خاکستری تیره ساخته شده بودند، اما بافت بسیار غنی‌ای داشتند. برای برجسته کردن این بافت، از لامپ‌های بزرگ و جهت‌دار به‌عنوان نور نرم از بالا یا نور رگه‌دار از کنار استفاده کردیم.» تنها منابع نور در این صحنه‌ها، مشعل آراگورن و عصای جادویی گندالف بودند که نور ملایمی به محیط می‌دادند. این نورپردازی، حس تاریکی و خطر را در معادن موریا تقویت کرد و به صحنه‌ی نبرد با بالروگ عمق بیشتری بخشید.

طراحی لباس و سلاح‌ها: جزئیات خیره‌کننده

طراحی لباس‌ها و سلاح‌های فرنچایز ارباب حلقه ها نیز با دقت فراوانی انجام شد. نگیلا دیکسون، طراح لباس، برای هر نژاد در سرزمین میانه (هابیت‌ها، انسان‌ها، الف‌ها و دورف‌ها) سبک خاصی طراحی کرد. هابیت‌ها لباس‌هایی ساده و روستایی با رنگ‌های گرم مانند سبز و قهوه‌ای داشتند، در حالی که الف‌ها لباس‌هایی بلند و ابریشمی با رنگ‌های روشن مانند نقره‌ای و آبی پوشیده بودند. آراگورن، به‌عنوان یک جنگجوی سرگردان، لباس‌هایی چرمی و فرسوده داشت که حس سفرهای طولانی او را منتقل می‌کرد.

سلاح‌ها نیز با جزئیات فراوانی ساخته شدند. شمشیر آراگورن، که بعدها به نام آندوریل شناخته می‌شود، توسط وتا ورکشاپ با الهام از طرح‌های قرون وسطایی ساخته شد. ویگو مورتنسن، بازیگر نقش آراگورن، اصرار داشت که از شمشیر فولادی به جای شمشیر لاستیکی استفاده کند و حتی در زمان‌هایی که فیلمبرداری نمی‌کرد، شمشیر را با خود حمل می‌کرد تا در نقشش بماند. او در مصاحبه‌ای گفت: «چندین بار توسط پلیس متوقف شدم، چون فکر می‌کردند یک نفر با شمشیر در شهر می‌گردد!»

موسیقی و صدا: روح فیلم

موسیقی «ارباب حلقه‌ ها» توسط هاوارد شور ساخته شد و به یکی از نمادین‌ترین موسیقی‌های متن تاریخ سینما تبدیل شد. شور برای هر نژاد و لوکیشن، تم موسیقی خاصی طراحی کرد. برای مثال، تم هابیتون با فلوت و سازهای بادی ملایم، حس آرامش و سادگی را منتقل می‌کرد، در حالی که تم موردور با سازهای کوبه‌ای و صداهای سنگین، حس تاریکی و تهدید را القا می‌کرد. موسیقی شور در «یاران حلقه» جایزه‌ی اسکار بهترین موسیقی متن را به دست آورد و به بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه‌ی تماشای فیلم تبدیل شد.

طراحی صدا نیز نقش مهمی در خلق فضای فیلم داشت. برای مثال، صدای حلقه‌ی یگانه با استفاده از افکت‌های صوتی خاص، حس جادویی و تهدیدآمیز بودن را منتقل می‌کرد. تیم صداگذاری از صداهای واقعی، مانند صدای باد در کوه‌ها و صدای قدم‌ها روی سنگ، استفاده کرد تا حس واقعی بودن به لوکیشن‌ها ببخشد.

انتخاب بازیگران: چالش‌ها و تصمیمات دشوار

انتخاب بازیگران یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های جکسون بود. داستان حول محور فرودو بگینز، هابیتی که وظیفه دارد حلقه‌ی یگانه را به موردور ببرد و آن را در آتش کوه نابودی (Mount Doom) نابود کند، می‌چرخد. جکسون برای نقش فرودو از ۱۵۰ بازیگر جوان تست گرفت. جیک جیلنهال یکی از این بازیگران بود، اما او بعدها این تست را «بدترین تست بازیگری» خود نامید، زیرا متوجه نشده بود که باید با لهجه‌ی بریتانیایی صحبت کند. در نهایت، ایلایجا وود برای این نقش انتخاب شد و با بازی احساسی خود، قلب مخاطبان را تسخیر کرد.

برای نقش گندالف، جادوگر حکیم، ابتدا شون کانری در نظر گرفته شد. به او پیشنهادی ۱۰ میلیون دلاری به همراه ۱۵ درصد سود نهایی (معادل ۴۰۰ میلیون دلار) داده شد. اما کانری فیلمنامه را نفهمید و پیشنهاد را رد کرد. پاتریک مک‌گوهان به دلیل مشکلات سلامتی، سم نیل به دلیل عدم علاقه و پاتریک استوارت به دلیل عدم رضایت از فیلمنامه، این نقش را نپذیرفتند. در نهایت، ایان مک‌کلن برای این نقش انتخاب شد. مک‌کلن که رمان‌ها را نخوانده بود، با اشتیاق جکسون متقاعد شد و بعدها لهجه‌ی خود را بر اساس صدای تالکین تنظیم کرد. او در مصاحبه‌ای گفت: «صدای تالکین را شنیدم و سعی کردم حس حکمت و مهربانی او را در بازی‌ام منتقل کنم.»

نقش آراگورن، جنگجوی مرموز و وارث تاج و تخت گوندور، نیز چالش‌برانگیز بود. میرامکس ابتدا بازیگرانی مانند دنیل دی-لوییس و مورگان فریمن را برای نقش‌های اصلی پیشنهاد داده بود، اما جکسون این ایده‌ها را رد کرد. دی-لوییس و راسل کرو این نقش را نپذیرفتند و نیکلاس کیج نیز به دلیل تعهدات خانوادگی از آن گذشت. ابتدا استوارت تاونزند، بازیگر ۲۷ ساله‌ی ایرلندی، برای این نقش انتخاب شد و دو ماه تمرین کرد، اما در نهایت اخراج شد، زیرا جکسون به بازیگری مسن‌تر نیاز داشت. تاونزند بعدها گفت: «من هیچ حس خوبی نسبت به افرادی که مسئول اخراجم بودند ندارم.»

در نهایت، ویگو مورتنسن با پیشنهاد مارک اوردسکی، تهیه‌کننده‌ی اجرایی، برای این نقش انتخاب شد. مورتنسن که پسرش عاشق کتاب‌های تالکین بود، با تشویق او این نقش را پذیرفت. او با شمشیر فولادی تمرین کرد و حتی در زمان‌هایی که فیلمبرداری نمی‌کرد، شمشیر را با خود حمل می‌کرد تا در نقشش بماند. مورتنسن که به زبان‌های انگلیسی، اسپانیایی و دانمارکی مسلط بود، درخواست کرد دیالوگ‌های بیشتری به زبان الفی به نقشش اضافه شود. مربی شمشیرزنی او، مورتنسن را «بهترین کسی که تا به حال آموزش داده‌ام» نامید.

یاران حلقه: بازیگران و جزئیات جذاب

برای نقش‌های دیگر یاران حلقه، انتخاب‌ها با دقت انجام شد. شان آستین برای نقش سم‌وایز گمجی، دوست وفادار فرودو، ۳۰ پوند وزن اضافه کرد و دومینیک موناگان (مریادوک برندی‌باک) در طول فیلمبرداری لباس چاق‌کننده‌ای از جنس فوم پوشید تا ظاهر هابیتی خود را حفظ کند. شان بین، بازیگر نقش بورومیر، جنگجوی گوندور، به دلیل ترس از پرواز، از سوار شدن به هلیکوپتر برای رسیدن به محل فیلمبرداری در کوه‌ها خودداری می‌کرد و اغلب مسیرهای دشوار را پیاده طی می‌کرد.

اورلاندو بلوم که ابتدا برای نقش فارامیر (برادر بورومیر) تست داده بود، برای نقش لگولاس، کماندار الفی، انتخاب شد. بلوم دو روز پیش از فارغ‌التحصیلی از دانشکده‌ی بازیگری این نقش را به دست آورد. او دو ماه تیراندازی با کمان را تمرین کرد و از لنزهای تماسی برای تغییر رنگ چشمانش از قهوه‌ای به آبی استفاده کرد. بلوم بیشتر بدلکاری‌هایش را خودش انجام داد و در یکی از صحنه‌ها دنده‌اش شکست، اما این موضوع مانع ادامه‌ی کارش نشد.

جان ریس-دیویس، با وجود قد بلندش (۶ فوت و ۱ اینچ)، نقش گیملی، دورف نجیب با قد ۴ فوت و ۶ اینچ، را بازی کرد. واریک دیویس، تیموتی اسپال و رابرت تربر نیز برای این نقش تست داده بودند، اما ریس-دیویس انتخاب شد. پس از پایان فیلمبرداری، هشت نفر از نه بازیگر یاران حلقه کلمه‌ی «نه» را به زبان الفی خالکوبی کردند تا یادگاری از این تجربه‌ی مشترک داشته باشند. اما ریس-دیویس از این کار امتناع کرد و بدلکارش به جای او این خالکوبی را انجام داد.

کریستوفر لی: عشق به تالکین و نقش سارومان

یکی از شخصیت‌های منفی داستان ارباب حلقه ها، سارومان سفید، جادوگری است که به خیر خیانت می‌کند. جکسون ابتدا تیم کاری، جرمی آیرونز و مالکوم مک‌داول را برای این نقش در نظر داشت، اما انتخاب اول او همیشه کریستوفر لی بود. لی، که از طرفداران پروپاقرص تالکین بود، بلافاصله قرارداد را امضا کرد. او تا زمان مرگش در سال ۲۰۱۵، هر سال رمان‌های تالکین را می‌خواند و تنها عضو گروه بازیگران و عوامل بود که تالکین را ملاقات کرده بود؛ ملاقاتی اتفاقی در یک بار در آکسفورد. تصویر لی در کنار یک بازیگر با گریم سنگین و صحنه‌ای از پشت‌صحنه که او را در حال آرایش نشان می‌دهد، تعهد او به این نقش را به نمایش می‌گذارد.

موفقیت و تأثیر فرهنگی

«ارباب حلقه‌ ها: یاران حلقه» پس از اکران در سال ۲۰۰۱ با استقبال گسترده‌ی منتقدان و مخاطبان مواجه شد. وب‌سایت راتن تومیتوز در اجماع منتقدان خود نوشت: «این فیلم با جلوه‌های بصری خیره‌کننده و بازیگری بی‌نقص، رمان کلاسیک تالکین را به شکلی زنده و نفس‌گیر به تصویر کشیده است.» متاکریتیک نیز به فیلم امتیاز ۹۲ از ۱۰۰ داد که نشان‌دهنده‌ی «تحسین جهانی» است. مخاطبان در نظرسنجی CinemaScore به فیلم نمره‌ی A- دادند و کالین کندی از مجله‌ی امپایر، با دادن پنج ستاره، آن را «اولین بخش از بهترین حماسه‌ی فانتزی در تاریخ سینما» نامید.

فیلم یاران حلقه با افتتاحیه‌ی ۸۴ میلیون دلاری در آمریکا، در مجموع ۳۰۳ میلیون دلار در بازار داخلی (آمریکا) و ۱.۰۱ میلیارد دلار در گیشه‌ی جهانی فروش داشت. این فیلم در سال اکرانش، پرفروش‌ترین فیلم جهان شد، اما در بازار داخلی پس از «مرد عنکبوتی» (Spider-Man) سام ریمی، که ۶۵ میلیون دلار بیشتر فروخت، در جایگاه دوم قرار گرفت.

فیلم یاران حلقه در مراسم اسکار ۲۰۰۲ در ۱۳ رشته نامزد شد و جوایزی از جمله بهترین فیلم‌برداری، بهترین گریم، بهترین موسیقی متن و بهترین جلوه‌های بصری را به دست آورد. در سال ۲۰۰۷، مؤسسه‌ی فیلم آمریکا (AFI) این فیلم را در فهرست ۱۰۰ فیلم برتر تاریخ سینمای آمریکا قرار داد و آن را به‌عنوان جدیدترین فیلم و تنها فیلم قرن بیست‌ویکم در این فهرست معرفی کرد.

نسخه‌ی دی‌وی‌دی فیلم یاران حلقه در سال ۲۰۰۲ منتشر شد و با فروش ۱۴.۵ میلیون نسخه، پرفروش‌ترین دی‌وی‌دی زمان خود شد، رکوردی که بعدها توسط «در جستجوی نمو» شکسته شد. نسخه‌ی بلوری سه‌گانه‌ی سینمایی نیز در سال ۲۰۱۰ در آمریکا منتشر شد و بار دیگر محبوبیت این اثر را به نمایش گذاشت.

نتیجه‌گیری: میراثی ابدی

«ارباب حلقه‌ها: یاران حلقه» نه‌تنها یک فیلم، بلکه یک انقلاب سینمایی بود که مسیر ژانر فانتزی را برای همیشه تغییر داد. فرآیند تولید این فیلم، از طراحی صحنه‌ها و لوکیشن‌ها گرفته تا جلوه‌های ویژه و نورپردازی، نشان‌دهنده‌ی سطح بالایی از خلاقیت و نوآوری است. جکسون و تیمش با استفاده از تکنیک‌های پیشگامانه و توجه به جزئیات، جهانی را خلق کردند که نه‌تنها وفادار به رمان‌های تالکین بود، بلکه حس واقعی بودن و جادویی را به مخاطب منتقل می‌کرد. این فیلم، با میراثی که در سینمای مدرن به جا گذاشته، همچنان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای تاریخ سینما شناخته می‌شود.

منبع: X، Grok