قطع اینترنت یکی از مصادیق نقض حقوق بشر
نمایی گسترده از اتاق حقوق بشر و اتحاد تمدنها. عکس سازمان ملل متحد / فلیکر؛ CC BY-NC-ND 2.0
UNHRC کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد (United Nations Human Rights Council) اخیراً قطعنامه ای غیر الزام آور (non-binding resolution) را به تصویب رساند که بر اساس آن قطع اینترنت یکی از مصادیق نقض حقوق بشر دانسته شده و دولت هایی که به شکل عمدی و با مقاصد خاص دسترسی کاربران خود به اینترنت را قطع کنند با عنوان اقدام برای نقض حقوق بشر محکوم خواهند شد.
این قطعنامه که مبتنی بر بیانیه های سابق سازمان ملل متحد در خصوص حقوق دیجیتالی است، تاکید دارد «هرگونه حقوقی که افراد در حالت آفلاین دارند باید در حالت آلاین نیز برقرار بوده و صیانت شود». به ویژه موضوع حق آزادی بیان که ذیل ماده 19 بیانیه جهانی حقوق بشر است.
این قطعنامه روز جمعه گذشته با اکثریت آراء در کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد به تصویب رسید که البته برخی کشورها از جمله، روسیه، چین، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی و هند به آن رای منفی دادند. این کشورها خواهان حذف شدن بندی از این قطعنامه بودند که دخالت موثر و مستقیم دولت ها برای قطع دسترسی به اینترنت و جلوگیری از انتشار اطلاعات را به شکلی صریح محکوم میکند.
البته قطعنامه های غیر الزام آور از این دست، از قوه قهریه برای اجرایی شدن برخوردار نیستند اما در نوع خود میتواند کشورها و دولت های ناقض را تحت فشار قرار داده و اعتماد به اجرای قوانین حقوق بشری در سرتاسر دنیا را بیشتر کند. این قطعنامه سازمان ملل در پی اقدامات برخی کشورها برای قطع اینترنت به شکل عامدانه و برای تحت کنترل درآوردن شهروندان است.
برای مثال طی یک ماه گذشته شبکه های اجتماعی به شکلی وسیع در ترکیه و به خصوص بعد از عملیات تروریستی اخیر در فرودگاه آتاتورک تعطیل شده و یا به شدت تحت کنترل درآمده اند. همچنین بحرین و هند به دنبال اعتراضات داخلی اقدام به قطع اینترنت موبایل کاربران بصورت کامل کرده اند.
بر اساس گزارشی که چندی پیش نهاد Access Now که یک نهاد فعال در حوزه حقوق دیجیتالی است، منتشر کرده تنها در سال 2015 تعداد 15 مورد قطع کلی اینترنت در سراسر جهان صورت گرفته و تاکنون نیز در سال 2016 حداقل 20 مورد از این اقدامات رصد شده است.
«توماس هاگز» مدیر اجرایی نهاد Article 19 که یک نهاد غیر انتفاعی برای حمایت از آزادی بیان است، از این قطعنامه سازمان ملل استقبال کرده است و آن را «پاسخی ضروری» برای فشارهای رو به افزایش بر آزادی بیان در فضای آنلاین دانسته است.
منابع:
