تغییرات نرخ بارورى جهان در نیم قرن گذشته
بررسی تغییرات نرخ بارورى جهان در نیم قرن گذشته (1970-2014)
قبل از هر چیزی باید روشن کنم که این این مطلب سعی در حمایت یا رد سیاست افزایش یا کاهش جمعیت را ندارد. هر دو تئوری افزایش باروری و کاهش باروری موافقین و مخالفین خود را دارند و هر دو گروه دلایل خود را برای موافقت یا مخالفت از این سیاست ها دارند. با این حال مطالعه نتیج تحقیقات سازمان CIA در مورد نرخ باروری در جهان نکات جالبی دارد که دانستن آنها خالی از لطف نیست. در این مطلب نرخ باروری سال 1970 و سال 2014 مورد بررسی قرار گرفته است.
تعریف نرخ باروری
به تعداد متوسط فرزندانى كه هر خانم در يک كشور به دنيا مى آورد نرخ بارورى آن کشور مى گويند. این نرخ به ما تعداد میانگین فرزندانی که یک زن بالغ ممکن است بدنیا آورد را نشان می دهد. با این شرط که همه زنان تا پایان دوره فرزندآوری زنده باشند و با نرخ مشخص شده برای هر بازه زمانی فرزند بدنیا آورند. نرخ باروری کل (TFR: total fertility rate) مقیاس مناسب تری از نرخ تولد خام (crude birth rate) برای بررسی و مقایسه باروری است.
کاهش، افزایش یا ثبات
اگر نرخ باروری در کشوری برابر ٢.١ باشد، جمعيت آن كشور ثابت خواهد ماند. اما اگر کمتر از این مقدار باشد به مرور زمان دچار کاهش جمعیت و پدیده پیری جمعیت خواهد شد. همینطور اگر نرخ باروری بیشتر از مقدار 2.1 باشد جمعیت افزایش پیدا خواهد کرد و با پدیده جوان شدن جمعیت روبرو می شویم.
وضعیت جهانی نرخ باروری
- نرخ باروری در كل جهان از ٤.٤٥ در سال ١٩٧٠ به ٢.٥ در سال ٢٠١٤ رسيده است. با این حال جمعیت جهان در حال رشد است اما این رشد بصورت یکسان در همه قاره ها پخش نشده. به عنوان مثال در 50 سال آینده قاره اروپا و بیشتر کشورهای غربی دچار کاهش و پیری جمعیت خواهند شد.
- در سال ١٩٧٠ تنها فنلاند و سوئد نرخ بارورى كمتر از ٢ داشتند، ولى در ۲۰۱۴ حداقل ٧٢ كشور از جمله ايران نرخ بارورى كمتر از ٢ داشتند.
- پايينترين نرخ بارورى در سال ١٩٧٠ متعلق به فنلاند و در سال ٢٠١٤ متعلق به سنگاپور بوده است.
- بيشترين كاهش نرخ بارورى در كشورهاى ليبى، مالديو، كويت، قطر و بنگلادش و در وهله بعد، در سنت لوييس، كره جنوبى، امارات، برونئى و ايران رخ داده است.
- پرجمعيت ترين كشورهاى جهان هم كاهش نرخ بارورى محسوسى داشتند؛ در هند از ٥.٥ به ٢.٤ و در چين از ٥.٥ به ١.٦ رسيده است.
- در خاورمیانه ایران با نرخ باروری 1.85 در رتبه 147 قرار دارد. عربستان با نرخ 2.17 در جایگاه 104 قرار دارد. ترکیه نیز با نرخ 2.08 در جایگاه 113 قرار گرفته است.
- می توانید لیست کامل این رده بندی را در آدرس indexmundi.com مشاهده کنید.
تصویر زیر بصورت مصور وضعیت نرخ باروری در سال 1970 و سال 2014 را با هم بررسی کرده است.
در تصویر فوق
- بنفش: بيش از ٨ فرزند
- قرمز: ٧ تا ٨ فرزند
- صورتى: ٦ تا ٧فرزند
- نارنجى: ٥ تا ٦فرزند
- زرد: ٤ تا ٥ فرزند
- سبز: ٣ تا ٤ فرزند
- آبى روشن: ٢ تا ٣ فرزند
- آبى تيره: ١ تا ٢ فرزند
- خاكسترى: اطلاعات در دسترس نيست.
نمودار زیر 10 کشور با بیشترین نرخ باروری را در جهان نمایش می دهد. نیجریه با اختلاف در صدر قرار دارد. همانطور که مشاهده می کنید 10 کشور اول دنیا در این زمینه اکثراً آفریقایی هستند. یکی از دلایل این امر را می توان بالا بودن نرخ مرگ و میر در این کشورها بیان کرد. عوامل دیگری مثل مسائل فرهنگی، فقر و … نیز می توانند در این امر موثر باشند.
منبع:
- CIA World Factbook – اطلاعات این مطلب مربوط به January 1, 2014 می باشد.