NEID ابزار جدید شکار سیارات فراخورشیدی

سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا، ناسا «NASA: The National Aeronautics and Space Administration» به همراه بنیاد ملی علوم «NSF: National Science Foundation» با تشکیل تیمی ویژه از ستاره شناسان ماهر قصد دارند ابزاری جدید با نام NEID را برای رصد سیارات فراخورشیدی با نام شکارچی نسل بعد سیارات (Next-Gen Planet Hunter) بسازند. ستاره شناسان منتخب این تیم از فیلتر دانشگاه Penn State گذشتند و استادیار Suvarth Mahadevan آنها را طی مسابقه ای علمی برگزیده است تا در این تیم حضور داشته باشند.

دانشمندان منتخب، 3 سال آینده را صرف توسعه ابزاری 10 میلیون دلاری با نام NEID (مخفف: NN-EXPLORE Exoplanet Investigations with Doppler Spectroscopy) خواهند کرد و در سال 2019 که کارشان به اتمام برسد، این دستگاه روی تلسکوپ 3.5 متری WIYN واقع در رصدخانه ملی Kit Peak آریزونا نصب خواهد شد.

ابزار NEID از روش سرعت شعاعی که به آن طیف‌سنجی دوپلِر (Doppler spectroscopy) نیز گفته می شود برای کشف سیارات استفاده می کند.

روش دوپلر، روش دیگری برای کشف سیارات فراخورشیدی است که به طیف‌سنجی نیاز دارد و تاکنون موفق‌ترین روش در کشف فراسیاره‌ها بوده‌است. حدود نیمی از فراسیارات با‌این روش کشف شده‌ اند. در این روش نیز، مانند روش گذر، صفحه گردش سیاره به دور ستاره‌اش باید در راستای دید رصدگر باشد. در یک سیستم ستاره‌ای، این تنها سیاره نیست که در حال حرکت در مدارش است، بلکه ستاره و سیاره، هر دو به دور مرکز جرم مشترکشان در حال گردش هستند. گردش ستاره به دور مرکز جرم موجب می‌شود که نور رسیده از آن به ما بر اثر پدیده دوپلر، انتقال به سرخ و انتقال به آبی پیدا کند. چون مرکز جرم این سیستم به مرکز ستاره بسیار نزدیک‌است، مدار ستاره بسیار کوچک است که موجب حرکت نوسانی ریزی در ستاره می‌شود. این حرکت نوسانی باعث ایجاد پدیده داپلر می‌شود و با اندازه‌گیری انتقال به سرخ در طیف ستاره قابل اندازه‌گیری‌است. منجمان با تحلیل داده‌های طیفی، تغییرات سرعت شعاعی ستاره‌ها را بر اثر گرانش سیاره، ثبت می‌کنند. اثرات گرانشی سیاره بر طیف ستاره مادرش بسیار ناچیز است به همین دلیل این روش برای سیارات سنگین و بزرگی مناسب‌است که به‌ستاره میزبان خود بسیار نزدیک هستند و ستاره آنها کم‌جرم و نزدیک به خورشید است.

NEID در زبان قبیله Tohono O’odham (که بومی های آریزونا بوده اند) به معنی کشف نیز هست. به نظر می رسد که اسم به درستی درخور این شرایط و سازه است، چرا که دانشمندان قصد دارند با استفاده از آن، دقیق تر و بهتر سیاره ها را رصد کنند. با نصب این ابزار بر روی تلسکوپ WIYN کار پژوهشگران برای پیدا کردن سیاره های خارج از منظومه شمسی آسان تر خواهد شد و آن زمان می توانند راحت تر به دنبال خانه ای دیگر بگردند، کره ای که همانند زمین به دور ستاره ای می گردد و شرایطی مشابه به کره آبی ما دارد. ناسا امیدوار است تا از این طریق به حیات در کرات دیگر نیز پی ببرد.